Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliği Nedir?

Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliği, Türkiye’deki asansörlerin güvenli ve sağlıklı bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla çıkarılmış bir düzenlemedir. Bu yönetmelik, asansörlerin periyodik olarak kontrol edilmesini, bakım ve onarımlarının düzenli olarak yapılmasını ve asansörlerin güvenli bir şekilde kullanılabilmesi için gerekli şartların sağlanmasını amaçlar. Yönetmelik, hem binalarda kullanılan insan ve yük taşıma amaçlı asansörleri hem de hizmet asansörlerini kapsar.

Yönetmelik, Asansör İşletme ve Bakım Yönetmeliği adı altında 24 Haziran 2015 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmış ve 15 Temmuz 2015’te yürürlüğe girmiştir. Asansörlerin periyodik kontrolleri, Belediyeler, Organize Sanayi Bölgeleri veya Yetkili Periyodik Kontrol Kuruluşları tarafından yapılmakta olup, denetimlerde asansörlerin güvenliği, performansı ve standartlara uygunluğu kontrol edilir.

Asansör Periyodik Kontrolleri Neden Yapılır?

Asansör periyodik kontrolleri, kullanıcıların can güvenliğini sağlamak ve asansörlerin güvenli bir şekilde çalışmasını garanti altına almak için yapılır. Asansörler, sürekli kullanıma bağlı olarak zamanla aşınır ve bozulmalar meydana gelebilir. Bu tür mekanik sistemlerin düzenli olarak kontrol edilmesi, olası kazaları ve arızaları önlemek adına büyük önem taşır. Ayrıca, periyodik kontroller asansörlerin kullanım ömrünü uzatır ve enerji verimliliğini artırır.

Asansör Periyodik Kontrolleri Kim Tarafından Yapılır?

Asansör periyodik kontrolleri, TSE EN 81-1 ve TSE EN 81-2 standartlarına göre yapılır ve bu kontrolleri yapmaya yetkili kuruluşlar şunlardır:

• Belediyeler ve Organize Sanayi Bölgeleri: Belediyeler ve OSB yönetimleri, sınırları içindeki binalarda bulunan asansörlerin periyodik kontrollerinin düzenli olarak yapılmasını sağlamakla yükümlüdür.
• Yetkili Periyodik Kontrol Kuruluşları: Asansör kontrollerini yapmaya yetkili, bağımsız ve tarafsız denetim kuruluşları tarafından yapılır. Bu kuruluşlar, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından akredite edilmiştir.

Asansör Periyodik Kontrol Sıklığı

Asansör periyodik kontrolleri, yılda en az bir kez yapılmak zorundadır. Bu periyodik kontrollerin sıklığı asansörün kullanım durumu, binanın türü ve yoğunluğu gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Örneğin, yoğun kullanılan asansörler, sık kullanım nedeniyle daha kısa aralıklarla kontrol edilmelidir.

Asansör Periyodik Kontrol Süreci

1. Başvuru: Bina yöneticisi veya mal sahibi, belediye veya yetkili kuruluşlara başvurarak asansörün periyodik kontrolünü talep eder.
2. Randevu Alımı: Yetkili kuruluş, başvuru yapıldıktan sonra kontrol için bir tarih belirler.
3. Kontrolün Yapılması: Asansör, mekanik, elektriksel ve güvenlik sistemleri açısından kontrol edilir. Kontroller, asansörün mekanik aksamları, emniyet tertibatları, kapılar, raylar, kumanda sistemleri, halatlar ve asansör kuyusunun genel durumu gibi bileşenleri kapsar.
4. Raporlama: Yapılan kontrol sonucunda asansörün güvenli olup olmadığına dair bir rapor düzenlenir. Asansör “Kırmızı Etiket”, “Sarı Etiket”, “Mavi Etiket” veya “Yeşil Etiket” alır.
   • Kırmızı Etiket: Asansörün kullanılması tehlikelidir ve derhal kullanımı durdurulmalıdır.
   • Sarı Etiket: Asansörde belirli eksiklikler vardır ve bunların giderilmesi gerekir, ancak asansör belirli bir süre kullanılabilir.
   • Mavi Etiket: Asansörde güvenlik ile ilgili büyük bir sorun yoktur, ancak küçük iyileştirmeler yapılmalıdır.
   • Yeşil Etiket: Asansör güvenli ve kullanılmaya uygundur.
5. Onarım ve Bakım: Eğer asansör kontrol sonucu olumsuz bir rapor almışsa, eksikliklerin giderilmesi ve onarım yapılması gerekir. Onarımdan sonra asansör yeniden kontrole tabi tutulur.

Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliği’nde Öne Çıkan Hususlar

1. Sorumluluk: Yönetmelik, bina sahipleri ve yöneticilerine asansörlerin güvenli şekilde çalışmasından ve düzenli kontrollerin yaptırılmasından doğrudan sorumlu olduklarını belirtir. Asansör bakım ve onarım sözleşmeleri mutlaka yapılmalı ve bakımlar, yetkili servisler tarafından yapılmalıdır.
2. Etiket Sistemi: Kontroller sonrası asansörlerin üzerine yapıştırılan etiket sistemi, asansörün kullanım durumunu net bir şekilde gösterir. Yeşil ve mavi etiketli asansörler güvenli kabul edilirken, kırmızı etiketli asansörler kullanıma kapatılır.
3. Bakım Zorunluluğu: Asansörlerin sadece periyodik kontrolü yeterli değildir. Ayrıca aylık bakımın yetkili firmalar tarafından düzenli olarak yapılması zorunludur.
4. Cezai Yaptırımlar: Asansörlerin periyodik kontrolünü yaptırmayan veya güvenli olmayan asansörleri çalıştıran bina sahipleri ve yöneticilerine para cezası uygulanabilir. Ayrıca, güvenli olmayan asansörlerin kullanımı durdurulur.

Asansörlerin Periyodik Kontrolü Hangi Standartlara Göre Yapılır?

Asansör periyodik kontrolleri, Türkiye’deki ulusal ve uluslararası standartlar çerçevesinde yapılır. Bu standartlar, asansörlerin güvenli ve verimli çalışmasını sağlamak için belirlenmiş teknik kriterleri kapsar. İşte bu kontrollerde kullanılan başlıca standartlar:

• TS EN 81-1 ve TS EN 81-2: Asansörlerin yapısal ve güvenlik özelliklerini belirleyen ana standartlardır. Elektrikli ve hidrolik asansörlerin tasarım, imalat ve montaj kriterlerini düzenler.
• TS EN 13015: Asansör, yürüyen merdiven ve hareketli bantların bakım süreçlerini kapsayan standarttır.
• Asansör Yönetmeliği (2014/33/AB): Avrupa Birliği’nin asansörler için belirlediği güvenlik yönetmeliğine uygun olarak Türkiye’de uygulanmaktadır.

Sonuç

Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliği, Türkiye’deki asansörlerin güvenli ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlamak için önemli bir düzenlemedir. Bu yönetmelik kapsamında yapılan periyodik kontroller, asansörlerin uzun ömürlü olmasını sağlarken, kullanıcıların güvenliğini de garanti altına alır. Yılda en az bir kez yapılması zorunlu olan bu kontroller, belediyeler veya yetkili kuruluşlar tarafından gerçekleştirilir ve bina sahipleri ile yöneticileri için bir sorumluluk teşkil eder.